Vicieuze cirkel

vicieuze-cirkelVicieuze cirkel. Een vicieuze cirkel is een telkens terugkerend patroon van negatieve gedachten, gedragingen, emoties en gebeurtenissen. Alle mentale problemen die mensen ervaren, kun je zien als een vicieuze cirkel. Als zaken niet terugkeren, spreek je immers niet van een probleem maar van een incident.

Vicieuze cirkel: Voorspellingen doen

Soms is het niet gemakkelijk om te zien dat negatieve zaken telkens terugkeren in het leven van mensen. Iemand die een traumatische ervaring meemaakte, zal er wellicht op wijzen dat die ervaring maar een keer plaatsvond. Toch is er sprake van een patroon op het moment dat gedachten over die ervaring zich telkens opnieuw aan de persoon opdringen.

Mensen die gevangen zitten in een vicieuze cirkel, hebben daar niet altijd zicht op. Het is vaak moeilijk om voldoende afstand te nemen om het gehele patroon van de vicieuze cirkel te overzien en is het lastiger om te relativeren.

De therapeut kan helpen door voorspellingen te doen op basis van eerdere ervaringen met het patroon. Daarbij is het nuttig om eerst het probleem te beschouwen als een aparte entiteit die zich aan de cliënt wil opdringen (zie animisme). Een volgende stap is dat de cliënt zelf leert om voorspellingen te doen op het moment dat onderdelen van het patroon zich opdringen. Daardoor wordt het gemakkelijker om afstand te nemen en ervaren cliënten weer meer controle.

Vicieuze cirkel: Een voorbeeld

Leo: “Het is weer helemaal mis. Ik moet volgende week een presentatie geven en ik werd meteen duizelig. Ik dacht dat ik van mijn sociale angst af was, maar ik begin gewoon te trillen.”
Therapeut: “Mag ik een voorspelling doen?”
Leo: “Uh, ja, doe maar.”
Therapeut: “Je denkt nu. ‘Ik begin gewoon te trillen’. Dat is onderdeel van wat de sociale angst nu eenmaal doet. De volgende stap zal zijn dat de sociale angst je heel zelfbewust probeert te maken. De gedachten die dan telkens opkomen zullen zijn ‘Trilde je al? Volgens mij trilde je.’ Als de datum van de presentatie dichterbij komt, zal de sociale angst zeggen ‘Je trilde de hele tijd. Je hebt de controle niet. Ze zullen het zien en dan ga je af.’ Ik voorspel dat dit de volgende stappen zullen zijn van de sociale angst. Klopt dat?”
Leo: “Nou ja. Ik denk van wel. Zo gaat het anders ook.”
Therapeut: “Het is heel goed dat je dat doorziet. Nu wil ik graag dat jij voorspellingen doet. Wat denk je dat volgende stappen zijn waarmee de sociale angst je wil misleiden?”
Leo: “Nou, vroeger was ik ook wel bang om duizelig te worden. Dus daar zal de sociale angst me ook wel extra op laten letten.”
Therapeut: “Je doorziet het goed. En wat nog meer?”
Leo: “Ja, en vlak voor de presentatie laat ie me denken dat ik een black out zal krijgen. Nee, nu herken ik het weer.”

Bij iedere stap van de vicieuze cirkel kunnen cliënten leren om alternatieve gedachten en gedragingen te oefenen die het patroon doorbreken. (Zie gedragspatronen doorbreken). Maar daarvoor is het wel noodzakelijk dat ze zicht blijven houden op het hele patroon. Zelf herkennen wanneer problemen zich opdringen en voorspellingen doen om weer zicht te krijgen op het hele probleem, helpt daarbij.

werkblad-vicieuze-cirkel
Klik op de afbeelding voor een A4 formaat. (Copyright, PIVOO Instituut, Paul Camp, geen toestemming commercieel gebruik.)

Wil je alle werkbladen ontvangen? Wordt nu lid van onze groep Cognitieve Animatietherapie in Linkedin!

Of volg ons op facebook en pinterest.

email

Plaats een reactie